Thành phố thông minh và sáng tạo

Tầm nhìn sáng tạo về một mô hình toàn diện cho thành phố tương lai đã được S&A Architecture và Venice Architectural Association (VAA) phác thảo trong công trình nghiên cứu “Smart & Creative Cities - Sự đổi mới sáng tạo và tính bền vững trong các dự án cải tạo đô thị”. Dưới đây là miêu tả khái quát về mô hình của chúng tôi.

Kiến trúc sư, kỹ sư, và các nhà hoạch định đô thị từ lâu đã có ý tưởng và thiết kế về thành phố đô thị của tương lai - được biết đến như “ thành phố thông minh”. Tuy nhiên, ý tưởng về một thành phố thông minh bắt nguồn từ rất lâu trước đó. Hệ thống cấp, thoát nước của La Mã Cổ Đại là ví dụ điển hình về mô hình thông minh dựa trên sự phát triển của công nghệ, giúp đời sống người dân dễ dàng hơn. 

 

 

Nói một cách đơn giản, một thành phố thông minh sử dụng công nghệ để cung cấp các dịch vụ và giải quyết các vấn đề của thành phố đó với mục tiêu chính nhằm giảm lãng phí nguồn lực, tăng tính hiệu quả và sự tiện lợi, phát triển kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống của cư dân thành phố. Mục tiêu này đạt được chủ yếu thông qua việc cải thiện cơ sở hạ tầng, các tiện ích công cộng, hệ thống kiểm soát giao thông hiệu quả và việc đưa ra quyết định dựa vào hệ thống phân tích dữ liệu hữu hiệu.

 

Mô hình do S&A Architecture tiên phong bao gồm sự kết hợp về văn hoá và di sản, hai nguyên tố chưa được cân nhắc trong mô hình tiêu chuẩn của thành phố thông minh. Chúng tôi đưa ra cách tiếp cận toàn diện, tích hợp thiết kế và triển khai mô hình thành phố thông minh, được phác thảo trong Smart & Creative Cities. Các mục tiêu chính của mô hình này bao gồm: ngăn chặn sự phá huỷ di sản thiên nhiên và kiến trúc, giảm lãng phí, tận dụng tài nguyên, và thực hành tái chế, bảo tồn các công trình di sản thông qua việc tái sử dụng và triển khai những công nghệ tiến tiến, hỗ trợ tính bền vững và hiệu quả, song song với sự tôn trọng những giá trị văn hoá truyền thống.

 

Với tốc độ đô thị hoá nhanh chóng và dân số đô thị toàn cầu dự kiến trên 9 tỉ người vào năm 2050, thế giới mà chúng ta biết sẽ thay đổi mãi mãi. Cùng với những căng thẳng nhân đạo hiện nay như bất bình đẳng kinh tế toàn cầu và an toàn vệ sinh thực phẩm, thế giới đang phải đối diện với những thay đổi không thể phục hồi do biến đổi khí hậu.

Hệ sinh thái và nhịp sinh học của Trái Đất đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu, nạn phá rừng, ô nhiễm môi trường, sự tuyệt chủng của những động vật hoang dã (mất đa dạng sinh học) là những tác nhân tiêu biểu. Trong năm 2019, hơn 14.000 loài sinh vật bị đe doạ tuyệt chủng, gần gấp đôi số lượng năm 2007. Nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng (1,1% trong năm 2019), khiến băng tan và mực nước biển dâng cao. Cùng với đó, khoảng 8 triệu tấn rác thải nhựa bị thải vào đại dương hàng năm.

Trên phạm vi toàn cầu, bất bình đẳng kinh tế đang gia tăng, với 1% dân số thế giới nắm giữ một nửa tài sản thế giới. Khu vực Châu Á Thái Bình Dương đã mất 30% số di sản văn hoá trong 20 năm qua. Gần đây, đại dịch toàn cầu Coronavirus nổi lên với 6 triệu ca tử vong và 452 triệu ca nhiễm trên 185 trong tổng số 195 nước trên thế giới (từ tháng 3/2022)

Trong bối cảnh bi quan tuyệt vọng đó, ý tưởng đột phá cùng những công nghệ dẫn đầu và định hướng theo tương lai sẽ đem đến cho các chính phủ, công ty và các bên liên quan cơ hội lớn để nhận lãnh vai trò tiên phong trong hành trình tìm kiếm giải pháp cho những thành phố tương lai.

Chúng tôi không thể đảo ngược xu hướng nhưng chúng tôi có thể đưa ra hướng tiếp cận toàn diện và mang tính chất chiến lược lâu dài để giảm nhẹ áp lực của những thách thức về kinh tế, xã hội, văn hoá. Nền tảng cho môi trường sống tương lai này chính là Smart & Creative Cities, giúp đẩy mạnh kết nối và cộng đồng, cũng như những thực hành thân thiện môi trường và bền vững.

 

S&A Architecture nhận ra tầm quan trọng của việc là một phần của giải pháp thành phố thông minh. Vì vậy chúng tôi tập trung mũi nhọn vào 2 dự án chủ đạo với chính phủ Việt Nam, “Hanoi - Felicity Smart District” và “HCMC - Saigon Golden Square” 

Giao thông và dịch chuyển 
Kết nối các công trình và vị trí theo những cách thông minh giúp giảm nhu cầu di chuyển và những tác động lên môi trường. Thiết kế đường phố thông minh, kiểm soát giao thông, hệ thống đậu xe, tích hợp phương tiện giao thông tự động và giao thông công cộng giúp giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Chất lượng cuộc sống được cải thiện thông qua hiệu quả thời gian, nâng cấp giao thông đường bộ và các khu vực công cộng cũng như cải thiện an toàn công cộng.

Cơ sở hạ tầng thông minh
Hoạch định thông minh là bước đầu tiên trong việc thiết kế những hệ thống hữu hiệu cho thành phố tương lai. Dữ liệu Cloud và việc đưa ra quyết định dựa vào hệ thống phân tích dữ liệu sẽ tăng cường việc bảo mật và giám sát, cung cấp truy cập tốt hơn vào các dịch vụ công cộng. Tiết kiệm nước, giảm thiểu chất thải, tái sử dụng và tái chế nước thải và các chất thải khác giúp giảm những tác động xấu đến môi trường. Tích hợp nông nghiệp và đô thị cho phép người dân thành phố thông minh sống tự chủ hơn. 

Sử dụng năng lượng hiệu quả và bền vững

Tích hợp việc sử dụng năng lượng hiệu quả và những nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời giúp giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch và khí thải nhà kính. Hệ thống năng lượng phi tập trung cho phép việc sử dụng tối ưu nguồn năng lượng tái tạo cùng lúc kết hợp nhiệt và năng lượng, tăng hiệu quả môi trường. Mạng lưới điện siêu nhỏ cũng có thể được triển khai ứng dụng quản lý tự động và phi tập trung.

 

Bảo tồn quá khứ cho tương lai

Việc tái sử dụng những cấu trúc di sản vào mục đích mới đem lại hàng loạt lợi ích bao gồm: bảo tồn di sản văn hóa và lịch sử, ngăn ngừa những tác hại tiêu cực của việc xây dựng đô thị như ô nhiễm không khí và tiếng ồn, đem lại cho cộng đồng những cơ hội phát triển kinh tế mới.  

Khi những công trình khắp nơi trên thế giới bị bỏ quên, việc tái sử dụng này là giải pháp hoàn hảo nhằm thổi làn gió mới vào những công trình kiến trúc xưa cũ và bảo tồn những di sản cho thế hệ tương lai.

Thiết lập những thành phố thông minh trong môi trường đô thị hiện hữu đối mặt với nhiều thách thức.

 

Tại S&A Architecture, chúng tôi xác định 4 chiến lược chủ đạo để đạt được mục tiêu này:

  • Cải tạo môi trường xây dựng hiện hữu - thông qua việc bảo tồn di sản và tái sử dụng, chúng ta có thể thay đổi mục đích sử dụng những kiến trúc cũ, đem lại lợi ích về kinh tế và văn hóa
  • Tạo ra những thành phố tự cung tự cấp và có khả năng phục hồi -  không chất thải, tái sử dụng, tái chế, tự chủ về thức ăn, nguồn nước và năng lượng.
  • Triển khai việc xây dựng năng lực và cổng kết nối thông minh - từ hỗ trợ cộng đồng, chia sẻ kiến thức đến cải thiện tính bền vững, khả năng hoạt động và tích hợp những không gian xanh trong những công trình hybrid.
  • Kết hợp truyền thống và đổi mới sáng tạo - xây dựng những công trình sử dụng năng lượng hiệu quả và cải thiện hệ thống thông gió, cách nhiệt và thích nghi nhiệt vốn có của những công trình hiện hữu.

 

Dự án Hanoi - Felicity Smart District, thiết kế bởi S&A Architecture, dựa trên 4 ý tưởng chính nhằm mục đích cải thiện chất lượng cuộc sống cư dân: Thân thiện, Sinh thái, Bản địa và Thông minh.

Dự án là thành tựu của công nghệ đi đôi với những sáng kiến xanh bao gồm những không gian tích hợp, không gian mở và không gian xanh, vườn trên mái, năng lượng mặt trời và hệ thống thu nước mưa tự động bổ sung hoạch định thông minh, những công trình cân bằng và khả năng tiếp cận 

Chất lượng cuộc sống được cải thiện và khí thải carbon được giảm tải.

Case Study – ‘Hanoi – Felicity Smart District’

Saigon Golden Square là một sáng kiến văn hóa thông minh thiết kế bởi S&A Architecture

Tầm nhìn của dự án là kết hợp truyền thống và hiện đại, mang lại những trải nghiệm văn hóa tích cực cho người dùng cuối - khách du lịch hoặc người dân địa phương. Trong quá trình tu bổ địa danh lịch sử, Chợ Bến Thành sẽ được tích hợp với những không gian mở, xanh và thân thiện với người đi bộ, với  những giải pháp công cộng và đỗ xe thông minh, giúp du khách tận hưởng văn hóa và không khí của trung tâm thành phố một cách thư giãn hơn. Bảo tồn di sản và hàng loạt những hoạt động thương mại mới là những lợi ích của dự án này cho thành phố.

Nói chung, những giải pháp không bao giờ đơn giản và trực diện, yêu cầu nỗ lực từ nhiều bên liên quan. Tuy nhiên, thông qua nền tảng Smart & Creative Cities, chúng tôi đang xây dựng mô hình những thành phố tích hợp thông minh và sáng tạo, quá khứ và hiện đại, công nghệ và truyền thống. Tóm lại, Smart & Creative Cities sẽ cung cấp những lợi thế cạnh tranh sau đây:

 

  • Đề cao đặc tính văn hóa và xã hội của những cộng đồng với nền tảng truyền thống
  • Giảm chi phí giao thông và cơ sở hạ tầng
  • Đẩy mạnh quản lý “thành phố thông minh”
  • Sử dụng năng lượng hiệu quả
  • Phát triển kinh tế, tạo ra việc làm và những hoạt động thông qua những công trình đa năng
  • Phát triển du lịch đi đôi với lợi ích kinh tế


Đọc bài thuyết trình đầy đủ của Smart & Creative Cities here.